मनाची श्रीमंती

नेहमीचा प्रश्न, सुख म्हणजे काय? श्रीमंती आणि सुख हे एक मेकास पुरेसे आहेत का? अमेरिकेत आल्या नंतर खरच समजल की श्रीमती काय असते. पण सुखाचे काय? आजही त्या चहावाल्या बाईच्या डोळ्यात पाहिलेल्या सुखाची झलक मला इकडे दिसली नाही. बघायला गेलं तर एक वर्ष झालं पण आजही ती दुपार तेवढीच फ्रेश आहे माझा मनात.

मी आणि विजय आम्ही सांगवीच्या रूम कडे निघालो होतो. वातावरण आगदी प्रसन्न होते, थोडा पाउस ही होता. पण पुण्यात पावसाळा म्हटला की तो आलाच. विजयचा नेहमी प्रमाणे हट्ट चालला होता की मला Pulsar चालवायची, आणि बाकीच्या पण गप्पा चालल्या होत्या.

पावसाने मात्र थोड्याच वेळात आपलं रूप बदललं. पाउस आता जोरात पडायला लागला होता. आम्ही भिजून पार ओलेचिंब झालो. थंडीही वाजत होती. आमचा कडे बाजूला थांबण्या शिवाय पर्याय नव्हता. एका झाडा खालील चहाचा गाडी शेजारी bike थांबवली. त्या चहावाल्या बाईचाही पावसामुळे गोंधळ उडाला होता. बिचारी आपल्या गाडी आणि झाडाच्या आधारे एक प्लास्टिकचा पेपर बघून आपली सोय करत होती. तिचा मुलगा चहा आणि चूल सांभाळत होता. मुलगा साधारण ११वी मध्ये असेल असा माझा अंदाज. तिची मदत करावीशी वाटली पण का म्हणून शांत उभा राहीलो माहिती नाही. थोड्या वेळाने आम्ही २ चहा सांगितला. थंडीने आम्ही आधीच कुडकुडत होतो. तीने चहाचे २ ग्लास समोर ठेवले. चहा उचलताना माझा कडून एक चहा सांडला. तीने लगेच न सांगता दुसरा चहा दिला. पुढचे पाच दहा मिनिट आम्ही गरम चहाचा आनद घेत आम्ही पाउस थांबण्याची वाट पाहू लागलो.

आता पाउस थांबला होता. विजयला bike ची चावी देत म्हणालो की मी पैसे देऊन आलोच. त्या बाईना १० रुपयाची नोट देऊन पाच रुपये परत घेतलें. गाडी कडे परत येताना मनात calculations झालीत आणि लक्षात आल की आपण ३ चहाचे(२ + १ सांडलेला) ७.५ रुपये द्यायला हवे होते. मी परत जाऊन त्यांना २.५ रुपये देऊ केले.

पण ते नकारात त्या म्हटल्या की, "साहेब तुम्ही फक्त २ ग्लास चहा घेताला आणि त्याचे ५ रुपये होतात".

मी त्यांना आठवण करून देत म्हटलो की "माझ्याकडून एक चहा सांडला होता. त्याचे २.५ रुपये तुम्ही नाही घेतलें".

त्यावर त्या हसत म्हटल्या की, "अरे तो चुकीने पडला, त्याचे पैसे मी कसे घेऊ".

पण मी त्यांना आग्रह करत म्हटलो की, "चूक माझी होती, आणि हे तुमच्या मेहनतीचे पैसे आहेत. तर तुम्हाला ते घ्यावेच लागतील".

त्यांनी परत ते पैसे नकारात म्हणाली, "पोरा, चूक ही चूकच आसते, सांडलेल्या चहाचे पैसे मी घेऊ शकत नाही पण हा तुला काही द्यायचे असेल तर देवाकडे माझ्या पोरासाठी एक चांगले भविष्य माग. तो शिकून सवरून तुझा सारखा नोकरीला लागला म्हणजे म्हणजे माझ्या मेहनतीचे फळ मला मिळेल".

दोन मिनिटं मी काय बोलावे तेच कळले नाही. तिच्या डोळ्यात मात्र एक समाधानाची झलक होती. इतक्या कष्टात पण मी इतकं सुखी आणि आनंदी कुणालाच नाही बघितलं.

त्या नंतर मी माझा रोजच्या पळापळीच्या जीवनात गुंतून गेलो. आज इकडे US मध्ये असतानाही जर त्या प्रसंगाची आठवण झाली तर जीवनात एक चेतना जगते आणि पळापळीच्या जगात एक क्षण थांबून परत लढण्याची शक्ती येते. त्या बाईच्या मनात असलेली श्रीमंती मी आज अमेरिकेतही कुणाकडे नाही पाहिली.

~सचिन.